Upadłość a likwidacja spółki z o.o. – jakie są różnice?

Upadłość a likwidacja spółki

autor: Radca Prawny Andrzej Kopeć

data publikacji: 5 stycznia 2024 r. 

Upadłość a likwidacja spółki z o.o.

Jak możemy zauważyć, w trakcie funkcjonowania przedsiębiorstwa mogą wystąpić okoliczności, które wymagają podjęcia decyzji dotyczących przyszłości istnienia spółki. Powodów jest wiele – niewypłacalność spółki, utrata zaufania w środowisku partnerów biznesowych, nieustające konflikty w trakcie zarządzania spółką, czy po prostu spadek opłacalności lub przyczyny przewidziane w umowie spółki. Obserwując rzeczywistość gospodarczą, ogromna część przedsiębiorców, przynajmniej raz w swoim biznesowym dorobku, musiała podjąć decyzję o zakończeniu prowadzenia swojej działalności, stając przed pytaniem, która forma będzie odpowiednia. Bez wątpienia, likwidacja spółki, a jej upadłość, to dwie zupełnie inne procedury zakończenia bytu istniejącego podmiotu. Likwidację zastosujemy w przypadku podmiotu wypłacalnego. Upadłość należy przeprowadzić, gdy w kasach Spółki jest pusto, a zobowiązania przewyższają jej możliwości spłaty, innymi słowy podmiot jest niewypłacalny.

Przeprowadzenie likwidacji spółki:

Uchwała wspólników

Likwidacja spółki z o.o. przeprowadzana jest w oparciu o przepisy ustawy – kodeks spółek handlowych (KSH). Natomiast samą procedurę należy uznać za zakończoną dopiero po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego i wykreśleniu spółki z rejestru.

W artykule omówiono tzw. likwidację „dobrowolną” poprzedzoną uchwałą wspólników spółki. Jednak trzeba pamiętać, że nie jest to tylko jedna z przyczyn rozwiązania spółki, które to zostały określone w KSH.

Sama uchwała, co do zasady powinna zostać podjęta większością 2/3 głosów (chyba, że umowa spółki stanowi inaczej), a dla swojej skuteczności wymaga zaprotokołowania w formie aktu notarialnego. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy spółka została zawarta przez internet, przy wykorzystaniu wzorca umowy – w tym wypadku wystarczy wyłącznie uchwała opatrzona podpisem elektronicznym, czy profilem zaufanym.

Wraz z otwarciem likwidacji, zarząd spółki traci prawo reprezentacji podmiotu, a w jego miejsce powołani zostają likwidatorzy.

Zgłoszenie otwarcia likwidacji do Sądu

Po powzięciu uchwały, w ciągu 7 dni likwidator zgłasza fakt otwarcia likwidacji do Sądu Rejestrowego. Wniosek wraz z załącznikami składa się elektronicznie w Portalu Rejestrów Sądowych (PRS) lub w systemie S24 (w przypadku, gdy spółka została założona w tym systemie).

Wezwanie wierzycieli Spółki

Zgodnie z art. 279 Kodeksu spółek handlowych likwidatorzy muszą zawiadomić wierzycieli spółki o otwarciu likwidacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Następuje to poprzez wezwanie do zgłoszenia przez nich ich wierzytelności w terminie 3 miesięcy od dnia tego ogłoszenia.

Likwidatorzy

Po formalnym zgłoszeniu likwidacji, do „gry” wchodzą Likwidatorzy, którzy podejmują czynności likwidacyjne, a przede wszystkim odpowiedzialni są za:

  • sporządzenie bilansów finansowych spółki,
  • zakończenie bieżących interesów spółki,
  • ściągnięcia należności,
  • wypełnienie wszelkich zobowiązań spółki,
  • upłynnienie majątku spółki.

W przypadku zaspokojenia wierzycieli, jeżeli pozostanie jeszcze, jakiś majątek, to po upływie 6 miesięcy od dnia publikacji ogłoszenia – Likwidatorzy dokonują podziału pozostałości aktywów. W braku odmiennych postanowień umownych, pozostały majątek dzieli się między wspólników, w stosunku do wysokości ich udziałów.

Zakończeniem procedury jest wykreślenie podmiotu z rejestru. 

Przeprowadzenie upadłości spółki:

Wniosek o otwarcie postępowania upadłościowego

Warte odnotowania jest, że wniosek o upadłość gospodarczą, może być złożony zarówno przez Upadłego – czyli w przypadku spółki, przez osoby uprawnione do jej reprezentacji, jak i przez wierzyciela, czyli np. bank lub kontrahenta, który nie otrzymał zapłaty za fakturę.

Wniosek kieruje się do Sądu przez internet, za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ).

O otwarciu postępowania upadłościowego decyduje Sąd. Badając między innymi – przesłankę niewypłacalności, czyli braku środków na bieżące regulowanie zobowiązań. Istotne jest też, że w przypadku, gdy Upadły nie będzie miał środków na pokrycie przeprowadzenia postępowania – Sąd wniosek o ogłoszenie oddali, zatem postępowanie nie zostanie otwarte.

Syndyk

Po formalnym ogłoszeniu upadłości, tym razem do „gry” wchodzi Syndyk. który przede wszystkim ma za zadanie zarządzać masą upadłościową – a więc spółką w upadłości. Swoje działania Syndyk rozpoczyna od wezwania wierzycieli do zgłaszania wierzytelności. Kolejno, dokonuje oszacowania masy upadłościowej i podejmuje stosowne działania w celu spieniężenia pozostałości i podziale uzyskanych środków pomiędzy wierzycieli, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie prawo upadłościowe.

Ostatnim etapem, podobnie jak w przypadku likwidacji spółki, jest złożenie wniosku o jej wykreślenie z rejestru.

Najważniejsze różnice:

Należy więc, mieć na uwadze, że likwidacja, a upadłość spółki, to dwa absolutnie różne tryby prawne, oparte na odmiennych ustawach.

Co do zasady, jeden rozpoczynamy w przypadku niewypłacalności podmiotu gospodarczego, natomiast drugie narzędzie służy nam do zlikwidowania podmiotu z obrotu prawnego, jednak z zupełnie innych przyczyn niż niewypłacalność.

W przypadku likwidacji, zarząd nad spółką pozostaje w rękach likwidatorów powołanych uchwałą wspólników – czyli de facto, pozostaje on w rękach spółki, w przypadku upadłości – zarząd przejmuje Syndyk, organ niezależny wyznaczony przez Sąd.

Po ogłoszeniu upadłości, cały majątek spółki staje się tzw. masą upadłości, nad którą piecze sprawuje wyłącznie Syndyk, natomiast w toku likwidacji, cały majątek pozostaje w dyspozycji Spółki.

Reasumując, głównym założeniem likwidacji jest kompleksowe wygaszenie działalności gospodarczej (z reguły wynika z decyzji biznesowej zarządu spółki) – bez negatywnych skutków dla jej wierzycieli, jak i samych wspólników. Upadłość ma przede wszystkim zadbać o interes wierzycieli i dać im możliwość zaspokojenia się chociaż w części z pozostałości majątku spółki.

Wyjątki:

Należy pamiętać, że może wystąpić również sytuacja, w której dokonana zostanie likwidacja spółki (bez formalnego postępowania likwidacyjnego) pomimo jej niewypłacalności – najczęściej w przypadku, gdy Sąd nie otworzy postępowania upadłościowego z uwagi na brak jakiegokolwiek majątku na pokrycie kosztów samego postępowania. W drugą stronę – w momencie, gdy w trakcie likwidacji spółka stanie się niewypłacalna, Likwidatorzy powinni złożyć wniosek o upadłość.

Powyższe procesy są długotrwałe oraz skomplikowane, warto przed podjęciem decyzji zasięgnąć profesjonalnej konsultacji. Kancelaria TKW specjalizuje się w przeprowadzeniu zarówno likwidacji podmiotów gospodarczych, jak i dopasowaniu odpowiednich rozwiązań wobec podmiotów niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością.