autor: TKW Kancelaria
data publikacji: 16.12.2025 r.
Założenie fundacji rodzinnej to proces wymagający starannego przygotowania. Jeden brakujący element może opóźnić rejestrację nawet o kilka miesięcy. W tym artykule przedstawiamy kompletną listę wymaganych materiałów – od statutu, przez oświadczenia fundatora, po spis mienia. Dowiesz się, co jest obligatoryjne, co fakultatywne i na co zwrócić szczególną uwagę.
Statut to konstytucja Twojej fundacji – element, który określa zasady jej funkcjonowania przez kolejne dekady. Zgodnie z art. 26 ustawy o fundacji rodzinnej, statut ustala fundator i musi być sporządzony w formie aktu notarialnego.
Ustawa precyzyjnie określa 13 elementów, które bezwzględnie muszą znaleźć się w statucie (art. 26 ust. 2):
| Element | Co należy określić |
|---|---|
| Nazwa | Musi zawierać oznaczenie „Fundacja Rodzinna” lub skrót „F.R.” |
| Siedziba | Miejscowość w Polsce (nie pełny adres) |
| Cel szczegółowy | Konkretny cel działania – np. zabezpieczenie rodziny, sukcesja firmy |
| Beneficjenci | Wskazanie imienne lub kryteria ich określania + zakres uprawnień |
| Lista beneficjentów | Zasady prowadzenia i aktualizacji listy |
| Zrzeczenie się uprawnień | Tryb i zasady zrzekania się uprawnień przez beneficjenta |
| Czas trwania | Jeśli oznaczony (brak = czas nieokreślony) |
| Fundusz założycielski | Wartość – minimum 100 000 zł |
| Zasady zmiany statutu | Kto, kiedy i w jakim trybie może zmieniać statut |
| Organy fundacji rodzinnej | Zasady powoływania, odwoływania, uprawnienia i obowiązki członków |
| Reprezentacja | Sposób reprezentacji przez zarząd |
| Zatwierdzanie czynności | Podmiot zatwierdzający czynności zarządu w organizacji |
| Zgromadzenie beneficjentów | Co najmniej jeden beneficjent uprawniony do uczestnictwa |
| Przeznaczenie mienia | Komu przypadnie majątek po rozwiązaniu fundacji |
Zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy, statut może dodatkowo określać:
Praktyczna wskazówka: Warto też uregulować klauzule wieczyste – zapisy, których nie można zmienić nawet po śmierci fundatora. Przykład: niezmienność zasad wypłat świadczeń lub wskazanie osoby uprawnionej do majątku po rozwiązaniu.
Zanim udasz się do notariusza, przygotuj wersję roboczą statutu z prawnikiem specjalizującym się w fundacjach rodzinnych. Notariusz sporządzi akt notarialny na podstawie Twoich założeń, ale to Ty (lub Twój doradca) musisz wiedzieć, co chcesz osiągnąć.
Koszt: Taksa notarialna za sporządzenie statutu przy minimalnym funduszu założycielskim (100 000 zł) wynosi ok. 1 170 zł netto + 23% VAT + opłaty za wypisy.
To fundament całego procesu. Zgodnie z art. 21 pkt 1 ustawy, oświadczenie składasz:
Oba wymagają formy aktu notarialnego (art. 22 ustawy).
Co zawiera oświadczenie:
Zarząd to organ obowiązkowy (art. 43 ustawy). Do wniosku o wpis do rejestru fundacji dołączasz:
Kadencja: Domyślnie 3 lata (art. 61 ust. 1), ale statut może określić inaczej.
Rada nadzorcza jest:
Wymagane materiały:
Kadencja: Domyślnie 5 lat (art. 68 ust. 1).
Do wniosku o wpis do rejestru fundacji dołączasz także:
Zgodnie z art. 30 ustawy beneficjentem może być:
Lista beneficjentów to odrębny element od statutu. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy zawiera:
| Dane | Uwagi |
|---|---|
| Imię i nazwisko / nazwa | Pełna identyfikacja beneficjenta |
| PESEL lub NIP | Dla osób bez PESEL: numer paszportu + kraj wydania |
| Adres zamieszkania / do doręczeń | Aktualny adres kontaktowy |
| Informacje o uprawnieniach | Rodzaj świadczeń, warunki, terminy |
Ważne: Dane osobowe udostępnia sam beneficjent w formie oświadczenia (art. 32 ust. 2). Fundacja może żądać udokumentowania danych niezbędnych do spełnienia świadczeń.
W statucie określasz ogólny katalog świadczeń, np.:
Na liście beneficjentów uszczegóławiasz te zasady dla każdej osoby.
Ustawa pozwala na elastyczne kształtowanie świadczeń (art. 34 ust. 1):
Przykład praktyczny: Małoletni beneficjenci mogą mieć prawo tylko do pokrywania kosztów kształcenia, a dostęp do świadczeń pieniężnych uzyskują dopiero po osiągnięciu pełnoletności lub ukończeniu określonego wieku.
Fundator może zastrzec, że mienie przypadające małoletniemu beneficjentowi nie będzie objęte zarządem rodziców (art. 33 ustawy). W takim przypadku zarząd sprawuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy lub osoba wyznaczona przez fundatora.
Zgodnie z art. 17 ustawy fundator wnosi mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości nie niższej niż 100 000 zł. Może to być:
Kiedy wnieść mienie:
Spis mienia to kluczowy element dla fundacji rodzinnej. Zgodnie z art. 27 ustawy zawiera:
| Element | Opis |
|---|---|
| Wskazanie osoby wnoszącej | Kto wnosi dany składnik mienia |
| Rodzaj mienia | Co jest wnoszone (gotówka, nieruchomość, udziały itp.) |
| Wartość rynkowa | Według stanu i cen z chwili wniesienia |
| Wartość podatkowa | Koszt nabycia niezaliczony do KUP – max wartość rynkowa |
| Proporcje fundatorów | Udział każdego fundatora w całości funduszu |
Kto sporządza spis:
Forma: Pisemna (art. 27 ust. 5) – nie wymaga formy aktu notarialnego.
Proporcja mienia ma kluczowe znaczenie podatkowe. Określa, jaka część świadczeń wypłacanych beneficjentom z „grupy zerowej” (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, rodzeństwo fundatora) jest zwolniona z PIT.
Przykład: Dwóch fundatorów wnosi mienie w proporcji 60%/40%. Córka jednego z nich (40%) otrzymuje świadczenie 100 000 zł. Zwolnienie z PIT obejmuje tylko 40 000 zł – reszta podlega opodatkowaniu.
Dla mienia innego niż gotówka konieczna jest wycena:
Praktyczna wskazówka: Sąd rejestrowy może żądać przedłożenia spisu mienia już na etapie wpisu do rejestru fundacji. Braki lub nieścisłości prowadzą do opóźnień. Dodatkowo fundator powinien złożyć oświadczenie, czy mienie pochodzi z majątku osobistego czy wspólnego małżonków.
Do wniosku o wpis do rejestru fundacji dołączasz oświadczenie fundatora o wniesieniu mienia na pokrycie funduszu założycielskiego. To potwierdzenie, że wymagane minimum 100 000 zł zostało faktycznie przekazane do fundacji.
| Materiał | Forma | Obowiązkowy |
|---|---|---|
| Akt założycielski / testament | Akt notarialny | Tak |
| Statut | Akt notarialny | Tak |
| Spis mienia | Pisemna | Tak |
| Oświadczenie o wniesieniu funduszu | Pisemna | Tak |
| Uchwała o powołaniu organów fundacji rodzinnej | Pisemna | Jeśli skład nie wynika ze statutu |
| Zgody członków organów fundacji rodzinnej | Pisemna | Tak |
| Adresy do doręczeń członków organów fundacji rodzinnej | Pisemna | Tak |
| Zaświadczenia z KRK | Z systemu KRK | Tak (dla zarządu i RN) |
| Lista beneficjentów | Pisemna | Element wewnętrzny |
| Wniosek o wpis do rejestru fundacji (formularz urzędowy) | Formularz MS | Tak |
| Dowód uiszczenia opłaty sądowej | Potwierdzenie | Tak (500 zł) |
Nie musisz, ale zdecydowanie nie powinieneś. Statut to element na dekady – błędy lub niedoprecyzowania mogą generować konflikty i problemy podatkowe. Skorzystaj z pomocy prawnika specjalizującego się w fundacjach rodzinnych.
Tak, ale zmiana wymaga formy aktu notarialnego i staje się skuteczna dopiero z chwilą wpisu do rejestru fundacji (art. 26 ust. 4). Możesz też wprowadzić w statucie klauzule wieczyste – zapisy, których zmiana jest wykluczona.
Zarząd fundacji rodzinnej. Ma też obowiązek dokonywania przeglądu danych osobowych co najmniej raz w roku i usuwania danych zbędnych (art. 54 ustawy).
Nie – gotówka ma wartość nominalną. Wycena jest wymagana tylko dla mienia innego niż środki pieniężne.
Przepisy nie określają konkretnego terminu, ale KAS może żądać spisu w terminie 14 dni (art. 84 ustawy). W praktyce oznacza to, że aktualizacja powinna nastąpić w ciągu 2 tygodni od każdej zmiany w mieniu fundacji.
Nie. Lista beneficjentów to element wewnętrzny fundacji, chroniony przepisami o ochronie danych osobowych. Dostęp mają: fundator, członkowie organów fundacji rodzinnej, beneficjenci oraz osoby z interesem prawnym. KAS może żądać jej udostępnienia na potrzeby kontroli.
Kancelaria TKW Tkaczyk Kopeć Wrembel kompleksowo wspiera przedsiębiorców w przygotowaniu materiałów do założenia fundacji rodzinnej. Oferujemy: sporządzenie statutu dopasowanego do Twojej sytuacji, przygotowanie wszystkich wymaganych oświadczeń i załączników, koordynację procesu przed notariuszem oraz prowadzenie sprawy rejestrowej.
Skontaktuj się z nami – pomożemy Ci przejść przez formalności sprawnie i bez zbędnych opóźnień.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz.U. 2023 poz. 326 z późn. zm.) – w szczególności art. 17, 21, 22, 26, 27, 28, 30, 32, 33, 34, 43-45, 54, 61, 62, 64, 68, 84.